Gleby antropogeniczne

Gleby, które:

(a) mają poziom hortik lub antrik o miąższości ≥50 cm; lub spełniają kryteria głębokiego wymieszania spowodowanego uprawami rolnymi, ogrodniczymi lub leśnymi i zawierają <20% (obj., średnia ważona) artefaktów do głębokości 100 cm, oraz

(b) nie mają geomembrany lub litej warstwy technogenicznej do głębokości 100 cm.

Objaśnienia

Poziom hortik spełnia wszystkie 6 warunków: (1) w całej warstwie 0-30 cm ma barwę wg Munsella o jasności i nasyceniu w stanie wilgotnym ≤3, (2) zawiera ≥1% Corg (śr. ważona), (3) zawiera >43 mg P_OLS ∙ kg^-1 gleby lub >120 mg P_M3 kg^-1 gleby w górnej 30 cm części poziomu (jeśli jest głębszy), (4) ma pHw ≥5,5 (średnia ważona), (5) morfologiczne ślady aktywności fauny glebowej (pory pochodzenia zwierzęcego, koprolity itd.) zajmują ≥25% obj., (6) ma miąższość ≥30 cm.

Poziom antrik spełnia wszystkie 4 warunki: (1) spełnia wymagania dotyczące barwy, struktury i zawartości materii organicznej dla poziomu mollik lub umbrik, oraz (2) spełnia jedno lub więcej z poniższych kryteriów: (2a) ma ostrą dolną granicę (wskutek orki lub przekopywania), (2b) zawiera grudki wapna z nawożenia, (2c) zawiera >650 mg P_CIT kg^-1 gleby lub >430 mg P_M3 kg^-1 gleby; oraz (3) bezpośrednio poniżej poziomu ornego (w warstwie 5 cm) występuje <5% (obj.) porów pochodzenia zwierzęcego, koprolitów lub innych śladów bytowania zwierząt, oraz (4) ma miąższość ≥30 cm.

Głębokie wymieszanie jako właściwość diagnostyczna spełnia wszystkie 4 warunki: (1) est rezultatem mieszania, a nie nawiezienia warstwy gleby, oraz (2) ma ostrą lub wyraźną dolną granicę poziomu wymieszanego, wyrównaną lub z ostrokątnymi albo zaokrąglonymi śladami narzędzi uprawowych lub maszyn budowlanych, oraz (3) spełnia przynajmniej jedno z poniższych kryteriów: (3a) występuje jednorodny albo warstwowany poziom orno-próchniczny o łącznej miąższości ≥50 cm, lub (3b) poziomy genetyczne do głębokości ≥50 cm są zaburzone, tj. są zmieszane i/lub lokalnie występują w odwrotnej sekwencji, lub (3c) do głębokości ≥50 cm występują worane obok siebie materiały mineralne i organiczne, ale nie wymieszane całkowicie (nie zhomogenizowane), oraz (4) powierzchnia terenu nie jest wyraźnie nadbudowana w stosunku do otoczenia.

Lita warstwa technogeniczna spełnia obydwa warunki: (1) została zbudowana z materiału masywnego wytworzonego lub przetworzonego przez człowieka, oraz (2) powierzchnia przestworów, w które mogą wnikać korzenie, zajmuje < 5% poziomej rozciągłości warstwy.

Geomembrana spełnia wszystkie 3 warunki: (1) została wyprodukowana z materiałów syntetycznych (tworzywa sztuczne, polimery, geokompozyty itd.) lub materiałów pochodzenia naturalnego (maty bentonitowe, przesłony mineralne z iłów itd.), (2) w sposób ciągły okrywa powierzchnię gleby lub rozdziela mechanicznie warstwy gleby, (3) jest nieprzepuszczalna lub bardzo słabo przepuszczalna dla wody i/lub gazów.

Artefaktami nazywamy substancje, które spełniają obydwa warunki: (1) mają przynajmniej jedną z poniższych cech: (1a) zostały wyprodukowane lub przetworzone przez człowieka, lub (1b) zostały wydobyte przez człowieka z głębokości, na której nie oddziałują procesy powierzchniowe i obecnie znajdują się w środowisku, w którym w typowych warunkach nie występują, a ich właściwości różnią się od otoczenia, oraz (2)właściwości substancji wymienionych w pkt. 1 nie zmieniły się zasadniczo od momentu wyprodukowania, przetworzenia lub wydobycia (z wyjątkiem stanu skupienia artefaktów ciekłych).

ho

hortisole*

Mają poziom hortik.

an

antrosole*

Mają poziom antrik.

rg

rigosole*

Spełniają kryteria głębokiego wymieszania spowodowanego uprawami rolnymi, ogrodniczymi lub leśnymi.

gg

gruntowo-glejowe

Właściwości gruntowo-glejowe występują w warstwie o miąższości ≥25 cm rozpoczynającej się na głębokości ≤80 cm.

ek

ekranosole*

Lita warstwa technogeniczna (niebędąca częścią budynku lub budowli) występuje na powierzchni lub na głębokości ≤5 cm od powierzchni gleby.

ur

urbisole*

Zawierają ≥20% (obj., średnia ważona) artefaktów lub ≥10% (obj., średnia ważona) artefaktów reaktywnych do głębokości 100 cm (lub do litej skały/litej warstwy technogenicznej), wśród których dominuje gruz, odpady budowlane i inne odpady związane z osiedlami/siedzibami ludzkimi.

in

industriosole*

Zawierają ≥20% (obj., średnia ważona) artefaktów lub ≥10% (obj., średnia ważona) artefaktów reaktywnych do głębokości 100 cm (lub do litej skały/litej warstwy technogenicznej), wśród których dominują odpady górnicze lub przemysłowe.

ed

edifisole*

Mają litą warstwę technogeniczną, będącą częścią istniejącej budowli lub jej pozostałości, przykrytą materiałem mineralnym lub organicznym o miąższości 1-30 cm.

ko

konstruktosole*

Mają litą warstwę technogeniczną lub geomembranę o dowolnej grubości występującą lub rozpoczynającą się na głębokości >5 cm (lub >30 cm, gdy lita warstwa technogeniczna jest częścią istniejącej budowli lub jej pozostałości) i ≤100 cm od powierzchni gleby.

ag

aggerosole*

Wytworzone są z głębokiego materiału nasypanego i nie mają litej warstwy technogenicznej lub geomembrany na głębokości ≤100 cm, albo sumaryczna miąższość materiału nasypanego i warstwy wymieszanej (które indywidualnie nie spełniają kryterium miąższości dla, odpowiednio, głębokiego materiału nasypanego oraz głębokiego wymieszania) przekracza 50 cm i brak litej warstwy technogenicznej lub geomembrany na głębokości ≤100 cm.

tu

turbisole*

Spełniają kryteria głębokiego wymieszania, zawierają <20% (obj., średnia ważona) artefaktów do głębokości 100 cm i nie mają litej warstwy technogenicznej lub geomembrany na głębokości ≤100 cm.

h

próchniczne

Mają poziom mollik/umbrik/arenimurszik/antrik/hortik lub poziom próchniczny spełniający kryteria wymienionych poziomów diagnostycznych z wyjątkiem kryterium miąższości, nie mniejszej jednak niż 20 cm.

gg

gruntowo-glejowe

Właściwości gruntowo-glejowe występują w warstwie o miąższości ≥25 cm rozpoczynającej się na głębokości ≤80 cm.

og

opadowo-glejowe

Właściwości opadowo-glejowe występują w warstwie o miąższości ≥25 cm rozpoczynającej się na głębokości ≤80 cm.